نخستین معیار در ارزیابی (متن) حدیث، قرآن کریم است، بدین معنا که اگر احادیث وارد شده از پیامبر اکرم‌(ص) و ائمه اطهار(ع) با محتوای قرآن سازگار باشد، پذیرفته می‌شود و در صورتی که با نصوص و محکمات قرآنی ناسازگار و مخالف باشد، به کنار افکنده می‌شود، اگرچه سند آن نیز صحیح باشد.

عرض روایات بر قرآن کریم، مورد پذیرش اکثریت دانشمندان شیعه و اهل سنت بوده است. در این میان دو گروه از اخباریان و اهل حدیث، این معیار را مورد انکار و اشکال قرار داده‌اند. گروه نخست، اخباریان افراطی شیعه‌ هستند که معتقدند ظواهر قرآن کریم، حجیت و اعتبار ندارد و قرآن جز با تفسیر و تبیین پیشوایان معصوم قابل فهم نیست و گروه دوم، برخی از محدثان و اخباریان اهل سنت‌اند که به تساوی رتبة قرآن و سنت، بلکه به حاکم‌بودن حدیث بر قرآن باور دارند؛ این گروه به‌طور کلی اصل عرضة حدیث بر قرآن را نپذیرفته، به شدت بر آن تاخته و احادیث بیانگر عرضة حدیث بر قرآن را ضعیف و مجعول معرفی کرده‌اند.

در این نوشتار تلاش شده است تا با بیان نظریات دانشمندان فریقین و طرح دلایل آنان، این موضوع مورد بررسی و نقّادی قرار گیرد.